• जैनकोष
    जैनकोष
  • Menu
  • Main page
    • Home
    • Dictionary
    • Literature
    • Kaavya Kosh
    • Study Material
    • Audio
    • Video
    • Online Classes
    • Games
  • Share
    • Home
    • Dictionary
    • Literature
    • Kaavya Kosh
    • Study Material
    • Audio
    • Video
    • Online Classes
    • Games
  • Login

जैन शब्दों का अर्थ जानने के लिए किसी भी शब्द को नीचे दिए गए स्थान पर हिंदी में लिखें एवं सर्च करें

गणित I.1.3

From जैनकोष

 Share 



      1. क्षेत्र के प्रमाणों का निर्देश
        तिलोयपण्णत्ति/1/102‐116 ( राजवार्तिक/3/38/6/207/26 ); ( हरिवंशपुराण/7/36‐46 ); (जं प./13/16‐34); ( गोम्मटसार जीवकांड / जीवतत्त्व प्रदीपिका/118 की उत्थानिका या उपोद्घात/285/7); ( धवला/3/ प्र/36)।

द्रव्य का अविभागी अंश = परमाणु                   

8 जूं=1 यव      

अनंतानंत परमा. = 1 अवसन्नासन्न

8 यव    = 1 उत्सेधांगुल           

8 अवसन्नासन्न = 1 सन्नासन्न

500 उ. अंगुल = 1 प्रमाणांगुल   

8 सन्नासन्न = 1 त्रुटरेण(व्यवहाराणु) 

आत्मांगुल ( तिलोयपण्णत्ति/1/109/13 )    = भरत ऐरावत क्षेत्र के चक्रवर्ती का अंगुल                    

8 त्रुटरेणु = 1 त्रसरेणु (त्रस जीव के पाँव से उड़नेवाला अणु)

6 विवक्षित अंगुल = 1 विवक्षित पाद

8 त्रसरेणु = 1 रथरेणु (रथ से उड़ने वाली धूल का अणु.)  

2 वि. पाद = 1 वि. वितस्ति       

8 रथरेणु = उत्तम भोगभूमिज का बालाग्र.

2 वि. वितस्ति   = 1 वि. हस्त   

8 उ.भो.भू.बा. = मध्यम भो.भू.बा.

2 वि. हस्त = 1 वि. किष्कु       

8 म.भो.भू.बा. = जघन्य भो.भू.बा.

2 किष्कु = 1 दंड, युग, धनुष, मूसल या नाली, नाड़ी

8 ज.भो.भू.बा. = कर्मभूमिज का बालाग्र.

2000 दंड या धनु = 1 कोश     

8 क.भू.बालाग्र. = 1 लिक्षा (लीख)          

4 कोश  = 1 योजन      

8 लीख  = 1 जूं 

नोट—उत्सेधांगुल से मानव या व्यवहार योजन होता है और प्रमाणांगुल से प्रमाण योजन।

( तिलोयपण्णत्ति/1/131‐132 ); ( राजवार्तिक/3/38/7/208/10,23 )


500 मानव योजन = 1 प्रमाण योजन (महायोजन या दिव्य योजन) 80 लाख गज= 4545.45 मील           

1 योजन = 768000 अंगुल        

1 प्रमाण योजन गोल व गहरे कुंड के आश्रय से उत्पन्न = 1 अद्धापल्य (देखें पल्य )       

(1 अद्धापल्य या प्रमाण योजन3)छे जबकि छे = अद्धापल्य की अर्द्धछेद राशि या log2 पल्य = 1 सूच्यंगुल ( गोम्मटसार जीवकांड / जीवतत्त्व प्रदीपिका/ पृ.288/4)                    

1 सूच्यंगुल2 = 1 प्रतरांगुल        

1 सूच्यंगुल3 = 1 घनांगुल         

(1 घनांगुल)अद्धापल्य÷असं (असं=असंख्यात) = जगत्श्रेणी (प्रथम मत) ( धवला/3/9,2,4/34/1 )     

(1 घनांगुल)छे÷असं. = जगत्श्रेणी (द्वि. मत)        

(छे व असं.=देखें ऊपर ) = ( धवला/3/1,24/34/1 )          

जगत्श्रेणी÷7 = 1 रज्जू (देखें राजू )         

(जगत्श्रेणी)2 = 1 जगत्प्रतर     

(जगत्श्रेणी)3 = जगत्घन या घनलोक   

( धवला/9/4,1,2/39/4 ) = (आवली÷असं)आवली÷असं (आवली = आवली के समयों प्रमाण आकाश प्रदेश)


पूर्व पृष्ठ

अगला पृष्ठ

Retrieved from "http://www.jainkosh.org/w/index.php?title=गणित_I.1.3&oldid=69635"
Category:
  • ग
JainKosh

जैनकोष याने जैन आगम का डिजिटल ख़जाना ।

यहाँ जैन धर्म के आगम, नोट्स, शब्दकोष, ऑडियो, विडियो, पाठ, स्तोत्र, भक्तियाँ आदि सब कुछ डिजिटली उपलब्ध हैं |

Quick Links

  • Home
  • Dictionary
  • Literature
  • Kaavya Kosh
  • Study Material
  • Audio
  • Video
  • Online Classes
  • Games

Other Links

  • This page was last edited on 14 October 2020, at 12:59.
  • Privacy policy
  • About जैनकोष
  • Disclaimers
© Copyright Jainkosh. All Rights Reserved
Powered by MediaWiki